LAB-WET posiada i tworzy, w miarę rozszerzania oferty, procedury kontroli jakości wewnątrzlaboratoryjnej. LAB-WET bierze udział w sprawdzianach: hematologicznym i biochemicznym Centralnego Ośrodka Badań Jakości w Diagnostyce Laboratoryjnej (Łódź).
Zasady główne
Pobieranie materiału
Dlaczego badania materiału od zwierząt w laboratorium weterynaryjnym?
Naczelna zasada głosi, że badanie materiału pochodzącego od zwierząt powinno być wykonywane w laboratorium weterynaryjnym, ponieważ:
- Tylko laboratoria weterynaryjne stosują metody sprawdzone na materiale zwierzęcym.
- Zatrudniają weterynaryjnych diagnostów laboratoryjnych znających specyfikę materiału pochodzącego od zwierząt, dlatego posiadających wiedzę ułatwiająca wybór najlepszych wskaźników zmian w poszczególnych narządach u różnych gatunków zwierząt.
- Nasze laboratorium weterynaryjne posiada aparaturę umożliwiającą zmianę zakresu pomiaru w zależności od cech materiału badanego zwierzęcia, a co najważniejsze także wartości referencyjne, uwzględniające rasę i wiek różnych gatunków zwierząt.
Pobieranie materiału do badania w laboratorium
1
KONTROLA JAKOŚCI
2
NACZELNA ZASADA: BADANIE MATERIAŁU POCHODZĄCEGO OD ZWIERZĄT POWINNO BYĆ WYKONYWANE W LABORATORIUM WETERYNARYJNYM
Tylko laboratoria weterynaryjne posiadają aparaturę, umożliwiającą zmianę zakresu pomiaru w zależności od cech materiału badanego zwierzęcia wraz z własnymi wartościami referencyjnymi, uwzględniającymi rasę i wiek różnych gatunków zwierząt.
Tylko laboratoria weterynaryjne stosują metody sprawdzone na materiale zwierzęcym, gwarantujące właściwą swoistość i czułość.
Jedynie laboratoria weterynaryjne zatrudniają lekarzy weterynarii, specjalistów w zakresie weterynaryjnej diagnostyki laboratoryjnej znających specyfikę materiału pochodzącego od zwierząt i posiadających wiedzę ułatwiającą wybór najlepszych wskaźników zmian w poszczególnych narządach u różnych gatunków zwierząt.
3
JAK PRAWIDŁOWO POBRAĆ KREW?
Przygotowanie pacjenta
W dniu poprzedzającym unikać podawania nadmiaru wody i nietypowego pożywienia.
Nie pobierać krwi od zwierząt zmęczonych i silnie przestraszonych.
Pobierać krew na czczo, minimum 6 godzin od ostatniego karmienia, przed podaniem jakichkolwiek leków.
Przed badaniem profilu lipidowego zachować stałą dietę przez 2 tyg. oraz odstęp 14 godz. od ostatniego posiłku.
Krew żylną do badania morfologicznego należy pobrać:
Odrzucając pierwsze krople.
Do probówki z EDTA - K2 lub K3 (fioletowy korek) o pojemności 1 lub 2 ml (minimum 200 μl).
Do kreski zaznaczonej przez producenta na probówce, nie więcej - bo powstaną skrzepy, nie mniej - bo nadmiar antykoagulantu uszkodzi krwinki.
Delikatnie przelewać ze strzykawki do probówki, by nie spowodować hemolizy.
Po zakorkowaniu zawartość wymieszać bardzo starannie, ale delikatnie - aby nie spowodować hemolizy.
Pozostawić probówkę w niskiej temperaturze pokojowej (18°C).
Zawiadomić laboratorium o konieczności odbioru próbki w czasie nie przekraczającym 2 godzin.
Próbka transportowana dłużej powinna być przechowywana w temp. +4°C.
Do badania morfologicznego można także pobrać krew włośniczkową, ale jest ona bardziej rozrzedzona.
Krew do badania OB:
Powinna być pobrana do probówki o pojemności 1 lub 2 ml na 3,2% cytrynian sodowy (czarny korek).
Dopuszczane jest pobranie do probówki z EDTA-K2 (razem z morfologią).
Do badania OB potrzebne jest minimum 1 ml krwi.
Krew do oznaczeń biochemicznych należy pobrać „na skrzep":
Do czystej, suchej probówki (czerwony korek), nie mieszać, ustawić w pionie.
Delikatnie przelewać ze strzykawki do probówki, by nie spowodować hemolizy.
Po powstaniu skrzepu (ok. 15 min) wstawić do lodówki (+4°C).
Do każdego badania biochemicznego potrzebna jest inna ilość surowicy: od 10 do 50 μl, stąd z 1 ml krwi po uzyskaniu maximum 300 μl surowicy można wykonać 6 różnych oznaczeń.
Krew „na skrzep" do oznaczenia stężenia bilirubiny należy chronić przed światłem. Krew do niektórych oznaczeń biochemicznych wykonywanych w osoczu wersenianowym należy pobrać tak, jak do badania morfologicznego (EDTA-K2).
Krew do oznaczeń koagulogramu:
Do probówki z 1,7% cytrynianu sodowego (niebieski korek).
Nie stosować opaski uciskowej.
4
JAK PRAWIDŁOWO POBRAĆ MOCZ?
Do plastikowego sterylnego pojemnika jednorazowego użytku.
W ilości ok. 10 ml umożliwiającej dokładne wykonanie wszystkich oznaczeń.
Z pierwszej porannej mikcji, gwarantującej porównanie do wartości referencyjnych.
Najlepiej środkowy strumień.
5
JAK PRAWIDŁOWO POBRAĆ PŁYN Z JAMY CIAŁA?
Jedna probówka: tak jak do badania biochemicznego („na skrzep")
Druga probówka: tak jak do badania morfologicznego (EDTA-K2). Przechowywać w lodówce (+4°C).
6
JAK PRAWIDŁOWO POBRAĆ WYMAZ DO BADANIA BAKTERIOLOGICZNEGO?
POBRANIE MOCZU NA POSIEW
Materiał należy pobrać przed włączeniem antybiotykoterapii.
Sposób najbardziej wiarygodny przez cystocentezę (punkcja pęcherza moczowego).
Pobranie moczu przez cewnikowanie, odrzucając pierwszą porcję moczu.
Mocz wolno oddany, ze środkowego strumienia - pierwsza partia moczu zawiera drobnoustroje kolonizujące końcowy odcinek dróg moczowych.
Mocz do czasu posiewu powinien być przechowywany w lodówce.
POBRANIE KRWI NA POSIEW
Krew na posiew pobiera się w przypadku stwierdzenia lub podejrzenia posocznicy.
Krew powinna być pobrana w miarę możliwości przed wdrożeniem leczenia, a jeżeli leczenie trwa - przed następną dawką antybiotyku, jak najdłużej po poprzedniej dawce.
Podłoże płynne do posiewu płynów ustrojowych powinno być przechowywane w temperaturze pokojowej, 1 butelka zapewnia wzrost bakterii tlenowych, beztlenowych i grzybów.
Starannie zdezynfekować miejsce pobrania krwi, aby uniknąć zanieczyszczenia drobnoustrojami kolonizującymi skórę.
Pobrać 2-10 ml krwi (im większa próbka, tym większa szansa na wyhodowanie bakterii) do strzykawki.
Przed wstrzyknięciem materiału zerwać zielony kapsel, przetrzeć korek środkiem dezynfekcyjnym, poczekać do wyschnięcia.
Zmienić igłę i wstrzyknąć materiał do podłoża, dokładnie, ale delikatnie wymieszać, nie wstrząsać.
Butelkę po posiewie do czasu transportu przechowywać w temperaturze pokojowej, nie wolno wstawiać jej do lodówki.
Czas trwania badania- inkubacja do wydania wyniku ujemnego - 7 dni, wynik dodatni wydawany jest w zależności od czasu od pobrania do czasu uzyskania wzrostu, identyfikacji bakterii i oznaczenia lekooporności.
W przypadku wyhodowania drobnoustrojów niechorobotwórczych wskazane jest rozważenie ponownego posiewu, o ile terapia empiryczna nie przynosi rezultatów
7
JAK PRAWIDŁOWO POBRAĆ MATERIAŁ DO BADANIA MYKOLOGICZNEGO?
BADANIE W KIERUNKU DERMATOFITÓW
Materiał do badań mykologicznych należy pobrać przed zastosowaniem terapii przeciwgrzybiczej lub min. 4 tygodnie po jej zakończeniu.
Nie zaleca się umieszczania materiału do badań (włosy, zeskrobiny) pomiędzy dwoma szkiełkami mikroskopowymi.
Miejsce podejrzane o zmiany chorobowe oczyścić gazą zwilżoną alkoholem – pozostawić do wyschnięcia
Należy wybierać włosy ułamane lub z obrzeży miejsc o cechach zapalnych.
Włosy należy pobierać za pomocą kleszczy lub pęsety i przełożyć do jałowego zamykanego pojemnika.
Można wyczesać okrywę włosową za pomocą nowej, sterylnej szczoteczki przez min. 2-3 min. (ze zmienionych miejsc lub z całej powierzchni – od nosa do ogona zwracając uwagę na część twarzową głowy i wnętrze małżowiny ucha) – tak pobrany materiał umieścić wraz ze szczoteczką do plastikowego szczelnie zamkniętego woreczka.
Zeskrobiny i/lub łuski z miejsc zapalnych pobrać za pomocą skalpela i wraz z nim przełożyć do jałowego zamykanego pojemnika.
Pazury lub ich zrogowaciałe fragmenty należy pobrać za pomocą skalpela w postaci opiłków, zeskrobin lub drobnych wycinków.
BADANIE W KIERUNKU DROŻDŻAKÓW I GRZYBÓW PLEŚNIOWYCH
W przypadku wymazów z błon śluzowych jamy ustnej, nosogardżieli oraz narządów rozrodczych, należy zwracać uwagę na błoniaste lub ropne naloty.
Interpretacja wyniku:
| Bakteriomocz znamienny: | pies | kot |
|---|---|---|
| pobrany metodą cystocentezy | >10³ CFU/ml | >10³ CFU/ml |
| metodą cewnikowania | >10⁴ CFU/ml | >10³ CFU/ml |
| metodą cewnikowania lub spontaniczne oddanie moczu (wg International Society for Companion Animal Infectious Diseases [ISCAID] 2019) |
>10⁵ CFU/ml [suka] |
>10⁴ CFU/ml [kotka] |
Mocz niediagnostyczny – mocz zanieczyszczony bakteriami okolicy krocza lub ujścia cewki moczowej pod napletkiem, w przypadku utrzymywania się dolegliwości lub zmianach w badaniu ogólnym badanie należy powtórzyć.
WYMAZ Z UCHA
ZEWNĘTRZNY KANAŁ SŁUCHOWY
Po uprzednim usunięciu zalegającej w nim wydzieliny.
Wymaz pobrać z dna kanału.
Wymazówkę włożyć do podłoża transportowego.
UCHO ŚRODKOWE
Ostrożnie wykonać nakłucie/nacięcie błony bębenkowej (paracentezę).
Zawartość ucha środkowego należy delikatnie zaaspirować.
Treść płynną wstrzyknąć do butelki z podłożem do posiewu płynów ustrojowych.
Podłoże płynne umożliwia wykonanie badanie w kierunku bakterii beztlenowych – należy zaznaczyć kierunek badania na skierowaniu.
WYDZIELINA Z WORKA SPOJÓWKOWEGO
Wydzielinę należy pobrać najwcześniej po upływie 4 godzin od płukania lub podania środków przeciwbakteryjnych – w przeciwnym przypadku możemy otrzymać wynik fałszywie ujemny.
Zastosować wymazówkę z podłożem transportowym.
Porównanie wyniku ze stanem klinicznym pozwala wykluczyć bakterie, które mogą kontaminować materiał ze względu na obecność bakterii saprofitycznych na brzegach powiek.
WYMAZ Z POCHWY
Próbki należy pobrać z doczaszkowej części pochwy lub macicy, używając waginoskopu, bądź portu do biopsji endoskopowej, aby zminimalizować zanieczyszczenie naturalną florą bakteryjną pochwy.
Skład i liczebność flory bakteryjnej układu rozrodczego suk ulega zmianom w zależności od fazy cyklu rujowego. Skład fizjologicznej mikroflory pochwy stanowią bakterie niechorobotwórcze oraz względnie chorobotwórcze.
WYMAZ Z NOSA
Wymaz pobierać za pomocą rynoskopu, aby uniknąć zanieczyszczenia materiału bakteriami kolonizującymi nozdrza zewnętrzne.
WYMAZ Z GARDŁA
Wymaz pobrać z tylnej ściany gardła unikając dotykania wnętrza jamy ustnej i języka w celu uniknięcia zanieczyszczenia próbki mikroflorą jamy ustnej.
Wymaz powinien być pobierany po jak najdłuższej przerwie od jedzenia, w przeciwnym razie wynik może być zafałszowany przerostem bakterii jamy ustnej.
DOLNE DROGI ODDECHOWE
Najbardziej wartościowy materiał uzyskany jest przez płukanie oskrzelowo-pęcherzykowe jałowym roztworem soli fizjologicznej pod kontrolą bronchoskopii.
Odzyskany płyn wstrzyknąć do podłoża płynnego do posiewu płynów z jam ciała.
WYMAZ ZE ZMIAN SKÓRNYCH Z WYTWORZENIEM SKORUPY
Przy użyciu jałowych kleszczyków lub igły podnieść krawędź skorupy.
Pobrać wymaz z wysięku pod skorupą.
Wymazówkę włożyć do podłoża transportowego.
POBRANIE TREŚCI ROPNEJ
Pryszcz, krosta – usunąć sierść z okolicy zmiany.
Nakłuć zmianę, zaaspirować do strzykawki lub pobrać jałową wymazówką.
Treść ropną ze strzykawki wstrzyknąć do podłoża płynnego do posiewu płynów z jam ciała.
Wymazówkę włożyć do podłoża transportowego.
WYMAZ Z RANY
Ranę przemyć jałową solą fizjologiczną.
Materię pobrać z łożyska rany, nie z wydzieliny pokrywającej ranę. Bakterie kolonizujące powierzchnię rany mogą zafałszować wynik.
Materiał pobrać na wymazówkę z podłożem transportowym.
Jeżeli rana jest głęboka i treści ropnej jest dużo, można ją zaaspirować i wstrzyknąć do podłoża płynnego do posiewu płynów z jam ciała.
Zaznaczyć kierunek badania - bakterie beztlenowe mogą być ważnym czynnikiem etiologicznym zakażenia głębokich ran.
Wymaz pobieramy wymazówką z podłożem transportowym
W przypadku grzybów pleśniowych jednokrotne wyhodowanie pleśni występującej powszechnie w
W przypadku grzybów pleśniowych jednokrotne wyhodowanie pleśni występującej powszechnie w otoczeniu nie świadczy o zakażeniu. Dopiero trzykrotne wyhodowanie tego samego rodzaju grzyba pleśniowego potwierdza go jako czynnik etiologiczny zakażenia.
8
JAK PRAWIDŁOWO POBRAĆ KAŁ DO BADANIA PARAZYTOLOGICZNEGO?
Kał należy pobrać przed rozpoczęciem leczenia.
Zebrać z kilku miejsc oddanego kału do sterylnego pojemnika jednorazowego użytku.
Pobierać trzykrotnie, najlepiej co drugi dzień.
Próbki przechowywać w lodówce w szczelnym pojemniku.
9
JAK PRAWIDŁOWO POBRAĆ MATERIAŁ DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO?
Ze zmienionych nowotworowo bardzo dużych części tkanki należy pobrać jej niewielkie fragmenty z kilku miejsc, najlepiej z tkanką otaczającą.
Niewielkie zmienione tkanki należy pobrać w całości wraz z tkanką otaczającą.
Bardzo małe fragmenty tkanki należy rozłożyć na bibułce i wraz z nią umieścić w formalinie.
Pobrany materiał umieścić w pojemniku z 4-10% formaliną i pozostawić na maksimum 48 godzin w temp. pokojowej. Nie chłodzić!
Objętość formaliny powinna być 20-krotnie większa od objętości wycinka.
Materiał z biopsji cienkoigłowej należy rozmazać na szkiełku podstawowym, wysuszyć, na szkiełku podstawowym i pozostawić do wyschnięcia. Nie przechowywać!
Materiał z biopsji gruboigłowej traktować jak mały fragment tkanki, rozłożyć na bibułce i umieścić w formalinie.
W razie wątpliwości skontaktować się z laboratorium.
10
KAŻDĄ POBRANĄ PRÓBKĘ NALEŻY OPISAĆ:
Naklejka na pojemniku lub probówce winna zawierać:
Imię i nazwisko właściciela, gatunek, rasę, wiek zwierzęcia,
Skierowanie do laboratorium:
imię i nazwisko właściciela, imię zwierzęcia
gatunek, rasa, płeć - kastracja i wiek zwierzęcia
data i godzina pobrania materiału
pieczątka lecznicy i lekarza
informacja o próbce: rodzaj materiału i antykoagulantu
zlecenie
uwagi: rozpoznanie i informacja o stosowanym leczeniu
Materiał do laboratorium przyjmujemy tylko ze skierowaniem i pieczątką od lekarza weterynarii.
© Copyright LAB-WET WETERYNARYJNE LABORATORIUM DIAGNOSTYCZNE S.C.
Realizacja: Collytics
Warszawa
ul. Wita Stwosza 30
02-661 Warszawa
tel. (22) 852 45 25
Kurier: 501-782-940
Uwaga! Laboratorium w Warszawie czynne 24h
Kraków
ul. Zakopiańska 270
30-435 Kraków
tel. (12) 256 32 76
Kurier: 501-077-911
Gdańsk
ul. Elbląska 117
80-718 Gdańsk
tel. (58) 301 90 41
Kurier: 501-274-874
Poznań
ul. Bukowska 70
62-070 Dąbrowa
tel. (61) 679 22 88
Kurier: 503-771-377
Wrocław
*Obsługiwany przez Poznań*ul. Bukowska 70
62-070 Dąbrowa
tel. (71) 396 94 31
Kurier: 502-742-854
Szczecin
ul. Gęsia 6A
71-693 Szczecin
tel. (91) 817 11 59
Kurier: 501-631-408
Łódź
ul. Leszczynowa 4b
91-486 Łódź
tel. (42) 616 04 84
Kurier: 501-18-2222